Talking Womb – Fragiliteit als voorwaarde voor Creativiteit

Vervelende Vreugde

Ik begin mij stilletjes aan voor te bereiden op mijn volgende Verdiepende Vrijdag over creëren.  Creativiteit en speelsheid en vreugdes gaan hand in hand.  Vreugde is daarbij een van de grootste, vurigste, meest voedende energie om aan te wakkeren om te gaan creëren.

Ik ga aan de slag met mijn vreugdes.  Enthousiasme, vrolijkheid, blijheid, speelsheid, ondeugendheid, opwinding, uitdaging en noem maar op, begin ik als op een catwalk aan mij te laten passeren om te bekijken maar… deze decadente parade doet iets met mij wat niet echt klopt met wat ik erover wil vertellen.  Behoorlijk ambetant aangezien ik écht wel geloof in wat ik wil verkondigen.

In plaats van die theoretische veelheid aan energie die mijn vreugdes mij “horen te geven“, voel ik zenuwen.  Wat zou moeten zijn, is niet zo.  Ik stop zelfs met ademen. En stilletjes aan daagt het mij, dik tegen mijn zin:

Oh Shit! Er zit trauma op mijn vreugde.

 

Oh Shit!

Heb ik dan gelogen in mijn blog waar ik eindig met de boodschap “Volg je Vreugde”?

Deze vraag stel ik mij ineens met een zekere angst om mezelf op fakeness te betrappen.  Maar in mijn hart voel ik opnieuw de vreugde bij vele herinneringen waar ik oprecht terug een glimlach belééf.  Met enige opluchting concludeer ik dan ook dat er op zich niet noodzakelijk trauma zit op mijn “Vreugde” in de algemene zin van het woord.

Iets specifieker dus: Ik heb trauma op mijn vreugde wanneer ik die wil activeren om te creëren. Daarmee formuleer ik meteen ook het antwoord op mijn eigen onbewuste en tot nu toe onuitgesproken vraag waarom ik intussen één jaar na de geboorte van Mila nog niet opnieuw zwanger ben… En voor ik er erg in heb weerklinkt heel luid en voor de tweede maal…

Oh Shit!

(On)Veilige Vreugdes

Stilletjes aan begin ik een verband te zien en inzicht te krijgen in deze ogenschijnlijke tegenstrijdigheid. De vreugdes die wél goed voelen zijn reactief van aard. Ze zijn reacties op resultaten, situaties die er zíjn. De kriebels in de buik bij een heftige golf.  Die golf ís er. Een grappig woord van een vriendin ís er. Of de evolutie zien bij een verbouwing ís er.  Dat ik vreugde voel, is gegrond. Er is een zalig wetenschappelijk oorzakelijk verband.  Dit zijn Veilige Vreugdes!

Maar wanneer het gaat om het Spel an sich. Wanneer ik met andere woorden aan de slag wil met Vreugde, óm de vreugde.  Gewoon spelen, óm te spelen.  Creëren, óm het creëren.  Dan. Is. Het. NIET. Veilig.

Mijn mond is droog, mijn hoofd tolt en ik verlies compleet uit het oog waar ik überhaupt heen wil met mijn vreugde. Er komt daar een gevoel bij kijken die niet verder van vreugde kan liggen, erváár ik op deze pijnlijke manier.

Door mijn hoofd razen vragen als losgeslagen pijlen in de trant van

Ja maar, dat kan elk moment afgepakt worden.

Ik voel mijn hoofd vele pogingen doen grip te krijgen op die vreemde gewaarwordingen en emoties die ik wél voel. Vreugde is het duidelijk niet.  Wat dan wel?

Elementary my dear Watson

Deze vraag en verwarring houden mij best wel een paar dagen bezig tot ik de lezing “The Call to Courage” bekijk op Netflix van Brené Brown.  Deze academica houdt zich al decennia bezig met het wetenschappelijk onderzoeken van kwetsbaarheid.

In haar lezing citeert zij haar definitie van Kwetsbaarheid:

Vulnerability is defined as “uncertainty, risk and emotional exposure”.  … “Vulnerability is the birthplace of love, belonging, joy, empathy, courage and creativity”.

(Kwetsbaarheid is gedefinieerd als onzekerheid, risico en emotionele zichtbaarheid. …. Kwetsbaarheid is de grond waaruit liefde, verbinding, vreugde, empathie, moed en creativiteit groeien.”) – Brené Brown

Kortom: ik ervaar de afgelopen dagen lichte paniekaanvallen en mijn euro valt wel zeer hard.  Ik panikéér bij deze nieuwe ervaring.  Deze voor mij “nieuwe emotie”.  Ik ben mij voor het eerst in mijn leven bewúst van mijn kwetsbaarheid.

Dat zat er natuurlijk aan te komen van zodra ik een paar maanden geleden komaf maakte met “het-sterke-vrouwen“-geleuter.

Fragiele creativiteit

Met Mila heb ik ervaren hoe “vreugde-om-de-vreugdes” op om het even welk moment “ineens kunnen afgepakt worden“.  En dit was zeker niet de éérste keer in mijn leven.  Een zwangerschap is misschien wel het duidelijkste voorbeeld van een 9-maanden durend proces van constante creativiteit.  En dus ook van een constante niet-weten, constante wachten, constant voortbouwen, zonder een zekerheid over het resultaat. Om dan deze redenering af te maken, heb je je als vrouw -als creator-van-een-leventje- dus over te geven aan een 9-maanden durende kwetsbaarheid.

Oh Shit!

Wanneer je creëert, start je een proces waar je per definitie niet kan weten hoe de uitkomst zal zijn. Het is zelfs een proces waarbij je in een non-stop rollercoaster terecht wil komen waarbij het ene idee al het andere voortbrengt. Het is eindeloos, onvoorspelbaar, onduidelijk, niet te temmen, allesomvattend.  Meerdere resultaten zijn mogelijk. Zo ook wat wij percipiëren als “negatieve” resultaten. Planeten, kosmossen en zwarte gaten incluis.  Met mijn hoofd snap ik dit en verkondig ik al jaren. Maar ineens vóel ik deze woorden ook en de grootsheid, de enormheid overvalt me.  Want, dit ís on-controleer-baar.

Als “spel” of “vreugde”  gaandeweg in het leven synoniem geworden zijn voor “goede resultaten” of “winnen” of “slagen” en niet meer mogen bestaan omwille van zichzelf, dan krijg je dit. Pure paniek wanneer je creativiteit wil toelaten. Want het winnen houdt het risico in van verliezen.  Slagen houdt het risico in van falen? En er is geen manier om te wéten wat de uitkomst zal zijn.  Er is géén manier om zekerheid te bekomen op voorhand. Er is géén manier om veiligheid te verzekeren.

De vele herinneringen aan de pijn bij het afscheid voor Mila, doen mijn maag letterlijk keren bij het idee dat ik de kans moet wagen dit nog te moeten meemaken. Wil ik een kindje creëren, moet ik deze kans als resultaat aanvaarden.

Fertiele fragiliteit

Hoe vaak wordt een creatief proces niet gereduceerd tot een “business plan” om de risico’s tot falen zo minimaal mogelijk te houden? Hoe vaak wordt een zwangerschap niet gereduceerd tot een medische opvolging van de risico’s en gevaren? Hoe vaak wordt een idee niet onmiddellijk getoetst aan controle-organen zoals er zijn: de geldelijke fondsen, de haalbaarheid, de gewenste deadlines, de potentiële klanten, enzovoort?

En éindelijk begin ik te snappen dat al deze zaken helemaal niets te maken hebben met creativiteit. Meer nog, dat ze zelfs gelinkt zijn aan het tegenovergestelde van creatieve energie, wat trouwens de globale menselijke reactie is op onzekerheid, risico en emotionele zichtbaarheid. Wij reageren hoofdzakelijk met angst op deze dingen, die zo snel mogelijk onder controle moeten gebracht worden.  Maar deze controlevormen doden de creativiteit.

Vergis je dus niet.  Dat wat in onze maatschappij veroordeeld wordt tot dom, naïef, zwak en gevaarlijk (je overgeven aan je kwetsbaarheid), is net de conditio sine qua non om maximaal van je creatieve energie gebruik te kunnen maken.  Zonder dat je die kleiner maakt, zonder dat je jezelf kleiner maakt, dan de kosmos dat het is.

Kortom: er is géén manier om nog maar te dénken aan creëren zónder dat je in die kwetsbaarheid, in die onveiligheid, kunt en durft staan.

Nieuwe wapens

Ik heb nog tijd nodig om de code te kraken vooraleer ik de Creatieve Energie in haar nodige vrijheid kan teachen.  Maar voorlopig weet ik wel dat ik met mijn wapens van weleer, mijn talent om zaken onder controle te brengen, aan de muur mag hangen. Het symbool voor controle is de hamer.  Intuïtief hoort deze inderdaad niet thuis in de buurt van scheppende creaties.

Dus ik vraag mijn nieuwe wapens. Wapens waarmee de fragiliteit mag en kan co-existeren met de vreugdes en het spel om de creativiteit tot volle bloei te brengen.

De dankbaarheid enerzijds (zie afbeelding hierboven).  Mag ik zover gaan om hierin gelijkenissen te zien met het Keltische symbool voor Vrouwelijkheid (rechts)?

 

Moed anderzijds. En ik weet niet of jij als lezer hetzelfde ziet als ik? Maar in dit Keltische symbool voor moed, zie ik een baarmoeder.

 

 

Het volgende artikel lees je hier: Vrij Vleugels

Het vorige artikel lees je hier.