-
Burn-Out: wat is het?
Burn-Out = is gezondheidscrash op fysiek, mentaal, emotioneel en sociaal vlak als gevolg van Stress.
1.1) Fysiek – Lichamelijk (Hardware):
Stress = Angst => Wekt Lichamelijke Reactie op = Vechten of Vluchten => “stresshormonen”
Adrenaline : spanning spieren + korte ademhaling + zweten + verhoogde hartslag = “shotje coke”
Norepinephrine : verhoogde alertheid (neurotransmitters) – meer bloed naar de huid om snel te reageren op alles
Cortisol: zorgt ervoor dat al je andere lichamelijke functies op “stroomgenerator” draait (vochtbalans, hartritme, spijsverteringstelsels, beenderen, libido, groei,…)
Deze hormonale werking is evolutionair bedoeld voor levensreddende reacties op korte termijn (vb. aanval leeuw) => Survival & snel aanpassingsvermogen!
Where is the catch?
Opbouw van adrenaline en Norepinephrine duurt slechts een halfuur – afbraak 2 tot 3 dagen & is afkick!
Opbouw cortisol duurt een halve dag en stopt vanzelf na een aantal dagen
Bij lange duur van Stress werken deze hormonen tegen ons eigen lichaam!
Het fysieke systeem kent geen verschil tussen “stress voor leeuw” of “stress voor deadline”
Na verloop van tijd wordt cortisol niet meer aangemaakt en begint het lichaam effectief ziek te worden in alle organen die niet aangespoord worden door adrenaline.
En adrenaline zorgt op zijn beurt voor het stress-gevoel en zo kom je in een vicieuze cirkel terecht.
1.2) Mentaal/Emotioneel (Software – persoonlijkheid):
Trigger/Oorzaak = Stress = Emotie = Angst!
Emoties = fysiologische reacties op situaties en/of gedachten waarin men zich bevindt
Angst is een emotie die bij elk individu de machteloosheid opwekt (= doodsbedreiging) en als emotionele reactie op machteloosheid komen dan meestal alle varianten van “vechten” of “vluchten”.
Indien deze emoties zich niet kunnen vertalen in een concrete daad/handeling die een verschil maakt, blijft de machteloosheid en krijg je een gelijkaardige emotionele vicieuze cirkel als bij de fysieke adrenaline-werking.
De ene persoon is de andere niet (niveau van het individu)
Emoties zijn op zichzelf ook triggers naar het onder/onbewuste systeem in de persoonlijkheidsstructuur die bij elk individu het eigen “copingmechanism” aanspreekt.
De A-types met copingmechanismes als over-achievers, perfectionisten, people pleasers, … kortom de “beste” medewerkers zijn er het meest gevoelig aan!
Het hele proces naar de crash toe gaat ook gepaard met herkenbare emoties.
HOOP ——– (MACHTELOOSHEID) ——FRUSTRATIE ——- WOEDE ——– APATHIE
-
-
1.3) Sociaal/Omgeving: “It is never just the workplace”
De sociale & omgevingsfactoren zijn ruimer dan de werkplek.
De stress-triggers komen meestal uit verschillende domeinen tegelijk om tot de adrenaline-overdrive te komen:
* Relatie (vb. echtscheiding of andere problemen)
* Gezin (vb. geboorte kinderen, ziektes, de vele “deadlines” voor schoolagenda’s)
* Familiaal (vb. sterfgevallen, degeneratieve ziektes bij oudere generaties, etc…)
* Vrienden en kennissen (vb. geen tijd meer om ermee af te spreken of geen solide connecties)
* Werkplek : deze factoren triggeren allemaal de machteloosheid :
-
Rol van de andere medewerkers
Geen visie of richting (management)
Politieke spelletjes of sabotage
Te grote nadruk op Return On Investment
Onethische of Illegale vragen
Gebrek aan resources
Zwak Leiderschap
Gebrek aan interesse
Zwakke Communicatie
Te hoge werkdruk
-
“Levensduur” van een Burn-Out
2.1) Crash : gemiddeld 9 á 12 maanden
-
-
Herstelproces: kan tot 2 jaar duren (volledig herstel)
-
-
1 Million Dollar Question: Hoe kan je het oplossen?
Doordat Burn-out zijn oorzaak vindt in de doorwerking van stress op multi-niveau
FYSIEK/LICHAMELIJK + MENTAAL/EMOTIONEEL + SOCIAAL/OMGEVINGSFACTOREN
dient “de oplossing” ook gezien te worden als een multidisciplinaire en relationele aanpak.
Multidisciplinaire aanpak:
3.1) Ideeën omtrent mogelijkheden op de werkvloer om de fysieke/biologische werking van stress te verminderen = Preventief, pro-actief & Reactief
* een work-outruimte (yoga, fitness, zumba,…)
* Water & thee ipv koffie en frisdranken
* de groene groenten, noten en fruit zijn stressreducerende voeding
* ademhalingstechnieken zoals bv buikademhaling halen het stressniveau op een paar minuten tijd naar beneden
* maar ook structureel/strategisch in team-samenstelling denken aan de biologische afbraaktijd van de stresshormonen (bv. Afwisseling deadline-werken met research & development? )
-
-
Ideeën voor de invdividuele (mentaal/emotioneel) aanpak:
-
-
-
Awareness: informatiesessies om inzicht te krijgen in wat Burn-Out is. Kan ook helpen om de sociale cohesie te versterken door jezelf en je collega’s te ondersteunen en mekaar te helpen herkennen als er zich signalen manifesteren = Preventief
-
Bij het zien van signalen (hetzij door de woede, hetzij door de graad van “vermoeidheid” en ziekte) of van zodra je medewerker door de arts thuis werd gezet, kan je ook de optie bieden dat je medewerker zijn/haar weg vindt naar een coach/therapeut/psycholoog om bewust te worden van de eigen onbewuste copingmechanisms om anders met die stress te leren omgaan
= Pro-actief of Reactief
-
Individuele en flexibele aanpak in adult-adultverhouding bij de reïntegratie van de medewerker na burnout. Indien de medewerker inzichten heeft opgedaan en die geïnternaliseerd heeft, zal deze vaak nieuwe keuzes maken, duidelijker grenzen stellen en specifieker communiceren. Dit vraagt van de werkgever dan ook weer flexibiliteit en aanpassingsvermogen = Reactief
-
Bij terugkeer en reïntegratie van de medewerker is machteloosheid het laatste waar enige partij baat bij heeft. De medewerker op zijn eigen wensen en grenzen wijzen en vragen om een dialoog is een betere aanpak dan een kant-en-klaar pakketje “ter bescherming” = Reactief
-
-
-
-
Sociale/Omgevingsfactoren op de werkvloer
-
-
* Durf de menselijkheid niet uit het oog te verliezen: het leven van de medewerkers verandert ook = preventief
* Durven in kaart brengen welk stressniveau het werk & de werkcontext met zich mee brengt (vb. Change? Deadline-werken? Overnames? Leiderschapsstijlen? Gebrek aan Resources? …) = preventief en pro-actief